Aan het rijtje van Value8, Alumexx en New Sources Energy kunnen ook de vijf laatste smallcap-bedrijven die al lange tijd zonder accountant zaten, worden toegevoegd.

Het gaat om mediabedrijf IEX Group, investeerder MKB Nedsense, vastgoedbedrijf Bever, natuurprojectenbedrijf DGB Earth en lege huls Lavide. Dat bleek afgelopen week uit de persberichten die deze bedrijven verstuurden. Het vijftal was al jaren naarstig op zoek naar een accountant die hun jaarrekening wilde controleren. Nu de zoektocht is voltooid, is een gedwongen vertrek van de Amsterdamse beurs van deze bedrijven van de baan.

Opdrachtbrief
Alle vijf de centenfondsen hebben aan beursuitbater Euronext Amsterdam een door hun nieuwe accountantskantoor ondertekende opdrachtbrief overhandigd. Om zo’n opdrachtbevestiging was het allemaal te doen. Bedrijven hadden tot 15 januari 2024 de tijd deze engagement letter aan Euronext te overleggen. Nu dat is gelukt, hebben deze microcaps op het nippertje aan de eisen van Euronext voldaan en hun beursnotering veiliggesteld.

Euronext heeft na ontvangst van die opdrachtbrief de eerder dit jaar opgestarte zogeheten delisting-procedure van de bedrijven stopgezet. Die zou nog deze maand zijn uitgemond in het definitief schrappen van de beursnotering. Het betekent overigens niet dat de bedrijven ook per direct het strafbankje (penalty bench) verlaten. Pas zodra ze daadwerkelijk een door de nieuwe accountant gecontroleerde jaarrekening over boekjaar 2024 kunnen overleggen, haalt de beursuitbater ze van dit strafbankje af. Maar nu de bedrijven hun plek op het koersenbord behouden, zal het kleine sterretje achter de naam van ondergeschikt belang zijn.    

Euronext soepeler 
Het valt op dat de zeven bedrijven die nu toch een accountant hebben gestrikt, bij verschillende accountantskantoren zijn uitgekomen. Zowel IEX Group als MKB Nedsense gaat, niet heel verrassend, in zee met het Portugese kantoor Cravo, Fortes, Antão & Associados (CFA). Beide bedrijven zitten in de stal van Value8. Dan is het wel zo makkelijk dezelfde accountants over de vloer te krijgen als bij de moedermaatschappij rondlopen. De investeringsmaatschappij koos afgelopen voorjaar al voor het Portugese kantoor. De Nederlander Johan Visch was verantwoordelijk voor de controle van de cijfers over boekjaar 2022. Dat deed hij via een soort zzp-overeenkomst met CFA.

Met de registratie van CFA bij de beurstoezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM) trad er een zevende partij met een zogeheten OOB-vergunning (organisatie van openbaar belang) toe tot de Nederlandse markt. De andere traditionele ‘grote’ zes zijn de bekende namen Deloitte, EY, PricewaterhouseCoopers (PwC), KPMG, BDO en Mazars. Value8 was het eerste Nederlandse beursfonds dat met een buitenlandse accountant ging werken. Daarmee voorkwam de Bussumse investeringsmaatschappij als eerste dat haar beursnotering zou sneuvelen.

De AFM had vlak daarvoor - in maart 2023 - de aanvraag van CFA goedgekeurd om in het register met kantoren in het bezit van een OOB-vergunning te kunnen worden opgenomen. Dat plaveide de weg voor CFA om in Nederland wettelijke controles bij grote bedrijven en instellingen te mogen verrichten.

De komst van de Portugezen naar Nederland was in oktober vorig jaar voor Euronext aanleiding om zich soepeler op te stellen. De overgebleven bedrijven die nog geen boekencontroleur hadden, kregen langer de tijd om intrekking van hun notering te voorkomen. In plaats van de eerdere eis om met een gecontroleerde jaarrekening over 2023 te komen, werd het nieuwe criterium het laten zien van een getekende opdrachtbrief voor de jaarrekeningcontrole over boekjaar 2024.

Meer nieuwe toetreders
Inmiddels is ook duidelijk dat het niet bij nieuwkomer CFA blijft. Het gaat te ver om te spreken van een invasie van buitenlandse kantoren, maar feit is dat DGB Earth, Lavide en Bever deze week aankondigden dat ook zij tot een akkoord waren gekomen met een nog onbekende partij buiten Nederland, maar wel binnen de Europese Unie.

Om welke kantoren het gaat en uit welke EU-lidstaat zij afkomstig zijn, hebben de drie beursfondsen nog niet bekendgemaakt. Volgens de betreffende bedrijven omdat de AFM nog een fiat moet geven. De registratieprocedure van de accountantsorganisaties bij de AFM zal “naar verwachting op korte termijn” worden afgerond. De controle komt vervolgens, net als de constructie die CFA had opgetuigd met Visch, in handen van een Nederlandse accountant die bij de beroepsorganisatie voor accountants (NBA) en de AFM is geregistreerd. Voor Euronext bleek die nog lopende registratieprocedure geen belemmering om de kleine beursfondsen weer in genade aan te nemen en hun notering te handhaven.  

Ladder- en steigerverkoper Alumexx uit Etten-Leur en legehulsbedrijf New Sources Energy kregen het voor elkaar wel een van de vier Big Four-kantoren te strikken: KPMG. Nu bedrijven hun keuzes hebben gemaakt, hebben aandeelhouders nog wel het laatste woord. Tijdens de aandeelhoudersvergaderingen in het komende voorjaar moeten zij de aanstelling van de boekencontroleurs nog bekrachtigen.

Minder streng
De VEB en andere partijen reageerden destijds kritisch op de ‘Portugal-route’ van Value8. De constructie is toegestaan, maar de komst van een buitenlands kantoor als CFA, dat geen ervaring had met de jaarrekeningcontrole van beursgenoteerde bedrijven, is omstreden.

De VEB betwijfelt of dit een kwaliteitsimpuls is voor de Nederlandse accountancy en blijft sceptisch over de gekozen oplossingsrichting. Met de ‘buitenlandroute’ wordt misbruik gemaakt van verschillen in toezicht binnen de Europese Unie. Buiten Nederland is dat toezicht minder streng, vooral ten aanzien van het meekijken door kantoren zelf met de kwaliteit van een accountantscontrole. Door voor deze route te kiezen zijn de gecontroleerde bedrijven van deze extra kwaliteitscontrole ontheven. In Nederland wordt door de AFM streng toegezien op dit onderdeel, maar in andere Europese landen is dat niet het geval.